249-THIỀN CĂN BẢN: PHẦN II: 1- NHẪN NHỤC

 

249-THIỀN CĂN BẢN: PHẦN II: 1- NHẪN NHỤC

Thầy thường nhắn nhủ với quý phật tử cũng như đức Phật ngày xưa đã dạy: “Nhẫn một việc khó nhẫn, làm một việc khó làm”. Đó là nhắc nhở quý phật tử ly dục, ly bất thiện pháp để nhập vào thiền định. Đây là một việc tu tập khó khăn vô cùng, chứ không phải ngồi tréo chân hít thở hoặc giữ tâm không vọng tưởng là thiền định. Nguyễn Thái Học đã nói: “Đường đi không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi e sông”. Đường đi không khó, mà khó vì người không biết đường. Quý phật tử cũng vậy, khi tu không biết cách tu, mà tu theo kiến giải của các nhà học giả Đại thừa, thì đó là đường đi khó (vì chưa biết đường): Cố gắng đi mà đường đi không thu ngắn lại, chỉ đi lòng vòng, không có lối ra, như con kiến bò trên miệng lu.

Khi đã biết đường, thì dù cho khó đến đâu, chúng ta cũng đi đến đích, chỉ cần có ý chí là thành tựu. Cũng như quý phật tử đã biết pháp tu, thì mỗi bước đi sẽ thu ngắn quãng đường. Trước khi bắt tay vào việc tu tập cụ thể ở phần II của Giai đoạn I này, tức là Ly Ác Pháp, thì quý vị phải tu tập dứt điểm ở phần I là Ly Dục, hay ít ra quý vị cũng phải sống đúng Giới luật, thấy những lỗi nhỏ nhặt đáng sợ, thấy lỗi mình không thấy lỗi người. Quý phật tử phải hoàn thành tâm mình ly dục, nghĩa là hoàn toàn LY CHẤP NGÃ.

Người chưa LY DỤC hoàn toàn mà vội LY ÁC PHÁP là một hành động điên đảo; tu tập như vậy là ức chế tâm, là nén tâm, chịu đựng, an phận. Cũng ví như người sống phạm giới, phá giới mà ngồi thiền nhập định thì chẳng có ích lợi gì.

Nếu người đang sống trong cảnh dục lạc thế gian, tâm chưa ly dục mà theo học hỏi những thiện pháp trong kinh sách, thì chỉ mới gieo chủng tử ly dục, ly ác pháp của đạo giải thoát mà thôi. Không phải sự học hỏi, sự hiểu biết đó là ly dục, ly bất thiện pháp được, mà còn phải tu tập nhiều nữa.

Nếu tâm chưa ly dục mà học hỏi kinh sách để tích lũy giáo pháp giải thoát của đạo Phật, thì người này chỉ nuôi lớn lớn bản ngã ác pháp, chứ không ly dục, ly ác pháp được chút nào.

Nếu một người tâm chưa sống ly dục, mà thường học hỏi những thiện pháp trong kinh sách để làm kiến giải riêng của mình, rồi dùng đó xả ly ác pháp và tâm ham muốn của mình, thì không bao giờ ly dục, ly ác pháp được, mà đó chỉ là lối tu tập đè nén tâm mình, hoặc tránh né tâm mình, hoặc trốn chạy tâm ham muốn và ác pháp mà thôi.

Người nào đang sống trong dục lạc thế gian mà tu Thiền định thì chẳng bao giờ nhập được định cả; nếu có nhập được thì cũng chỉ rơi vào tà thiền, tà định mà thôi.

Nếu một người còn sống trong dục lạc mà tu Đức Nhẫn Nhục, thì chẳng nhẫn nhục được gì, mà ngược lại, đó là lối tu tập nén tâm, ức chế tâm, làm cho tâm thêm đau khổ và thần kinh bị hưng phấn.

Nếu một người dùng hình thức bề ngoài để ly dục, mà trong tâm không ly dục, vội tu đức Nhẫn Nhục, cũng chẳng tu nhẫn nhục được gì, trái lại, tâm hồn còn thêm đau khổ. Giống như quý phật tử đã từng nói, sự tu hành xả tâm phải “bằng máu và nước mắt”. Đó là sự tu sai, do nén tâm chịu đựng nên mới thấy sự khổ đau như vậy, chứ tu đúng thì tâm bất động, dù bất cứ pháp ác nào cũng không làm nó động tâm được.

Nên nhớ, ly dục là lìa xa cái tâm ham muốn, chứ không phải ly vật dụng, vật chất. Một người sống ở rừng núi không có vật dụng gì, như loài khỉ, vượn, người này ly vật dụng, chứ không ly tâm dục. Loài động vật cũng vậy, ly vật dụng, chứ không phải ly tâm dục của nó.

• Người nghèo không có vật tùy thân, không phải là người ly dục.
• Người có đầy đủ vật chất trên thế gian mà không dính mắc vào những vật chất ấy, người ấy ly dục!
• Người ăn thực phẩm dở mà không đòi thực phẩm ngon, không thích ngon, không chê dở, đó là người ly dục.
• Người ăn thực phẩm ngon mà không đòi ăn thực phẩm dở, đó là người ly dục.
• Người ăn thực phẩm dở mà đòi ăn thực phẩm ngon là người không ly dục. Ngược lại cũng vậy.
• Người không thèm ăn thực phẩm này, thực phẩm khác là người ly dục.
• Người còn thèm ăn thực phẩm này, thực phẩm khác là người chưa ly dục.
• Ở cảnh động mà không đòi ở cảnh tịnh, là người ly dục.
• Ở cảnh động mà đòi ở cảnh tịnh, là người chưa ly dục.
• Người mặc áo đạo, xuất gia tu hành mà tâm còn ham muốn cảnh thế gian, là người chưa ly dục.
• Người xuất gia tu hành, mà tâm còn làm những chuyện cầu danh ở thế gian là người chưa ly dục.
• Ở cảnh động, cảnh chướng tai gai mắt mà không bị động, không thấy chướng tai gai mắt, là người ly dục.
• Người nào luôn giữ tâm thanh thản là người ly dục.
• Người nào luôn giữ tâm vô sự là người ly dục.
• Người nào tâm không phóng dật là người ly dục.
• Người nào tâm chưa vô sự là người chưa ly dục.
• Người nào không giữ tâm thanh thản; tâm hay sanh chuyện này, chuyện kia, là người chưa ly dục.
• Người thấy người khác có áo mới mà đòi hỏi áo mới, là người chưa ly dục.
• Người thấy người khác có áo mới mà không đòi áo mới, là người sống an phận thủ thường, chưa phải là người ly dục.
• Người thấy người khác có áo mới, mình cũng có áo mới mà không ham thích, là người ly dục.
• Người đứng núi này trông núi nọ là người chưa ly dục.
• Người sống trong cảnh tu hành này mà đòi hỏi cảnh tu hành khác, là người chưa ly dục.
• Sống trong hoàn cảnh này mà vui với hoàn cảnh này, là người ly dục.
• Người sống trong hoàn cảnh này mà đòi hoàn cảnh khác, là người chưa ly dục.
• Cùng một công việc có nhiều người làm, nhưng hôm nay không ai làm, chỉ có một mình làm nên tâm sanh ra chướng ngại, đó là tâm chưa ly dục.

Còn biết bao nhiêu điều so sánh về vấn đề ly dục và không ly dục. Ở đây, Thầy chỉ nêu ra một số vấn đề cụ thể để quý phật tử hiểu rõ, trong khi tu tập ly dục cho đúng cách.